Czerwony Dwór 2021

Czerwony  Dwór położony w Markach Pustelniku przy ul. Kasztanowej 21 pochodzi z przełomu XIX i XX w. Od 1928 roku jest własnością Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, a jednocześnie w ostatnich latach został objęty ochroną Konserwatora Zabytków, który niestety nie dysponuje funduszami na jego renowację. Obiekt z roku na rok popada w coraz większą ruinę.

Aby nagłośnić potrzebę ratowania zabytkowego obiektu, kojarzonego głównie z litewskim malarzem i kompozytorem Mikalojusem Ciurlionisem, 17 czerwca br. marecki Uniwersytet III Wieku zorganizował plenerową wystawę fotografii „Czerwonego Dworu”.

Stowarzyszenie Marki-Pustelnik-Struga zaangażowało się w przypomnienie poprzednich właścicieli budynku – Państwa Władysława i Walentyny Olechnowiczów, którzy na przełomie wieku XIX i XX przybyli do Marek z Lubelszczyzny. W rolę dra Olechnowicza wcielił się prezes Stowarzyszenia Zbigniew Paciorek, a Walentynę Olechnowicz przypomniała strojem z epoki Bogusława Sieroszewska.

Jedna z najstarszych wzmianek dot. opisywanego obiektu pochodzi z 1902 r., kiedy to jego ówczesny właściciel niejaki Lewek Starowiejski wystawia cały majątek – zabudowania gospodarcze Folwarku wraz przyległym, liczącym 16 ha terenem na licytację. Prawdopodobnie wtedy nabył go dr Władysław Olechnowicz.

Już w drugiej połowie XIX w. dostrzegano walory uzdrowiskowe tego miejsca położonego wśród rozległych piaszczystych wydm, w otoczeniu sosnowych lasów i dębowych gajów. Usytuowanie i charakter klimatyczny sprawiały, że planowano tu założyć sanatorium dla chorych na gruźlicę i choroby płuc.  Jednakże uruchomienie przez dra Władysława Olechnowicza prywatnej lecznicy, kliniki chorób płuc i dla nerwowo chorych pacjentów miało miejsce dopiero w 1907 roku. Do 1905 dr Olechnowicz był jeszcze ordynatorem oddziału chorych nerwowo przy szpitalu Św. Wincentego w Lublinie.

Zanim powstała klinika Państwo Olechnowiczowie musieli korzystać z Czerwonego Dworu, gdyż zachowała się klepsydra z pogrzebu ich syna Władysława, która mówi o „wyprowadzeniu zwłok” zmarłego właśnie z Czerwonego Dworu w 1906 r. Parę lat po uruchomieniu kliniki, na leczenie do Pustelnika przybył wspomniany Ciurlionis, który zmarł w Czerwonym Dworze w 1911 r. Przypomina o tym tablica pamiątkowa na fasadzie budynku, pod którą ambasada litewska regularnie składa wiązanki.

Dr Olechnowicz zmarł w Czerwonym Dworze w 1918 roku. W 1920 r., zmarł jego trzeci syn, ułan ppor. Marian Olechnowicz z 7. Pułku Ułanów Lubelskich, który przeszedł szlak bojowy w wojnie polsko-bolszewickiej. Został ciężko ranny w trakcie szarży ułańskiej podczas bitwy pod Cycowem, za Lublinem, która jest postrzegana jako jeden z epizodów Bitwy Warszawskiej. Ppor. Marian Olechnowicz marł w wyniku odniesionych ran 22 sierpnia w Lublinie.

Czerwony Dwór również kojarzony jest z Bitwą Warszawską, a zwłaszcza z leczonymi tu na gruźlicę weteranami Bitwy. W latach 1920 -1927 mieściło się tu Sanatorium Ministerstwa Spraw Wewnętrznych dla inwalidów wojennych chorych na gruźlicę.

Pani Walentyna Olechnowicz, wdowa po dr. Olechnowiczu zmarła tragicznie, zamordowana przy ul. Podwale w Warszawie w 1925 r.

Zbigniew Paciorek i Bogusława Sieroszewska w roli dra Władysława i Walentyny Olechnowiczów.

1 comment on “Czerwony Dwór 2021

  1. Walentynę zamordował jeden z jej wychowanków 1 V 1927, nie 25 jak piszą państwo w tekście. Jako krewny byłbym również zainteresowany klepsydrą Władysława- prosiłbym bardzo o kontakt.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *