Z inicjatywy STOWARZYSZENIA MARKI-PUSTELNIK-STRUGA w najstarszym kościele w Markach, parafii Św. Izydora Oracza, 27 lutego 2022, została odprawiona Msza Święta w intencji Żołnierzy Wyklętych-Niezłomnych. Od kilku lat Marki czynnie włączają się w obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypadającego na dzień 1 marca, tym samym krzewiąc wśród mieszkańców postawę patriotyczną, w którą wpisane jest oddawanie czci i chwały Żołnierzom Niezłomnym. To oni przez 18 lat (1944-1962) dzielnie stawiali opór rosyjskiej okupacji, szerzącej ideologię marksistowsko-leninowską we wszystkich dziedzinach życia zniewolonej Polski.
Gwoli przypomnienia, to patriotyczne narodowe święto zostało ustanowione przez śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, a 1 marca ma wymowną symbolikę, gdyż jest rocznicą rozstrzelania ostatniego zarządu antykomunistycznego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, na czele z dowódcą ppłk. Łukaszem Cieplińskim ps. „Pług”.
Zarówno przed mszą jak i po jej zakończeniu, członkowie Stowarzyszania Marki-Pustelnik-Struga: Bogusława Sieroszewska, Grażyna Kurek, Zbigniew Paciorek wraz ze studentkami-seniorkami mareckiego Uniwersytetu III Wieku, Izabelą Kaczyńską sanitariuszką z grupy rekonstrukcyjnej oraz lokalną poetką Katarzyną Kowcią, śpiewali patriotyczne pieśni, te same, które 70 lat temu towarzyszyły „leśnym” z oddziałów partyzanckich „Łupaszki” na Podlasiu czy „Zapory” na Lubelszczyźnie.
Jak co roku, poczet honorowy wystawiła rodzinna Grupa Historyczna Szwadron Żandarmerii Państwa Kaczyńskich z Zieleńca. Wszystkich ucieszył fakt, że mareckie uroczystości uświetnili przyjaciele mareckiej grupy rekonstrukcyjnej z pobliskiego Radzymina – Sekcja Historyczna Grom w Barwach 13. Pułku Ułanów Armii Krajowej. Po raz pierwszy na uroczystości u Św. Izydora, asystę pocztów sztandarowych oddelegowały mareckie szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Żołnierzy AK II Rejonu Celków, Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Pomnika Zwycięstwa 1920 roku oraz Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Stefana Roweckiego „Grota”.
Pięknymi słowami o konieczności pamiętania o Żołnierzach Wyklętych rozpoczął mszę św. ksiądz proboszcz Kazimierz Sztajerwald. W okolicznościowym kazaniu ks. wikariusz Tomasz Kamola przedstawił genezę powstania antykomunistycznego po drugiej wojnie światowej, kiedy to Polska, zamiast cieszyć się z zakończenia okupacji niemieckiej, musiała stawić czoła nowej okupacji ze strony Rosji sowieckiej. Za obronę na ziemiach polskich wartości chrześcijańskich zagrożonych bolszewicką ateizacją, za walkę o wolność i niepodległość, której przyświecało zawołanie Armii Krajowej „Bóg Honor Ojczyzna”, Żołnierze Niezłomni bardzo często płacili najwyższą cenę – cenę swojego życia. W homilii wyraźnie wybrzmiał fakt, że Wyklęci z Narodowych Sił Zbrojnych żyli również wśród mieszkańców Marek, a ich dowódcą był Julian Sałanowski ps. „Bogdan” zamieszkały przy ulicy 11-go Listopada, a zastępcą Wojciech Rembecki ps. „Spokojny”. Oddział w Markach miał również swojego kapelana, ks. Bolesława Stefańskiego ps. „Bolcio”, który ponadto pełnił funkcję komendanta Pogotowia Akcji Specjalnej, tzw. karzącego ramienia Państwa Podziemnego.
Należy pamiętać, że ks. Stefański był pierwszym księdzem katolickim w Polsce, który za swoją niepodległościową działalność w 1946 roku otrzymał wyrok kary śmierci, zamieniony na dożywotnie więzienie. Opuścił je po 8 latach ze względu na fatalny stan zdrowia fizycznego, w tym amputację nogi na skutek gangreny, będącej wynikiem bestialskich tortur, jak również zdrowia psychicznego, jako konsekwencji brutalnego śledztwa. Przez lata pełnił posługę kapłańską w kościele na warszawskim Kole, o czym wspomina wielki autorytet w dziedzinie historii Żołnierzy Niezłomnych, Leszek Żebrowski, pełniący w kościele p.w. Św. Józefa, jako około 8-letni chłopiec posługę ministranta. Ks. Stefański zmarł w 1964 roku, po dziesięciu latach od wyjścia z komunistycznych kazamatów. Spoczywa w grobie z matką w rodzinnych Maciejowicach. Ks. Stefański został zrehabilitowany w 1992 roku, kiedy sąd orzekł nieważność wyroku opartego na oskarżeniu o „próbę obalenia ustroju socjalistycznego”. Sąd potwierdził, że ksiądz Bolesław prowadził „działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego” i w rezultacie został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Po raz kolejny okolicznościową oprawę muzyczną mszy u Św. Izydora zapewnił pan organista Adam Markuszewski, który na ten dzień. na wejście przygotował Modlitwę Armii Krajowej zaczynającą się od słów: „O Panie, któryś jest na niebie wyciągnij sprawiedliwą dłoń…” oraz na zakończenie Pieśń Konfederatów Barskich z poematu pt. Ksiądz Marek Juliusza Słowackiego: Nidy z królami nie będziem w aliansach, /Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi, /Bo u Chrystusa my na ordynansach – Słudzy Maryi!
Stowarzyszenie Marki-Pustelnik-Struga przygotowało broszurki edukacyjne skierowane do mareckiej młodzieży, która w szkole rzadko ma możliwość poznania najnowszej historii Polski, w tym genezy powstania antykomunistycznego i długiej listy krzywd nie tak dawno wyrządzonych Polakom przez Rosję sowiecką, w tym Zbrodni Katyńskiej czy wywózek na Syberię. Rzymska maksyma słusznie przypomina, że „historia nauczycielką życia jest” (Historia magistra vitae est) i tylko jej gruntowne poznanie może wzbudzić czujność następnych pokoleń i uchronić nasz kraj przed powtórką historii.
Cześć i Chwała Bohaterom!
Kolejnymi inicjatywami Stowarzyszenia Marki-Pustelnik-Struga, wspieranego przez Szwadron Żandarmerii Państwa Kaczyńskich z Zieleńca, będzie upamiętnienie w kwietniu oficerów Wojska Polskiego oraz Policji Państwowej, którzy na rozkaz komunistycznego dyktatora Józefa Stalina zostali zamordowani strzałem w tył głowy w Katyniu. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej pięciu z nich urodziło się w Markach. Przypominają o tym dęby katyńskie zasadzone na dziedzińcu kościoła parafii Św. Izydora, przy Krzyżu Katyńskim dla uhonorowania:
1) majora Aleksandra Tyszkiewicza, syna Stanisława, ur. 19.02. 1900 w Markach
2) kapitana Stanisława Edwarda Bardzińskiego, syna Franciszka, ur. 25.02. 1901 w Markach
3) podporucznika Juliana Kozłowskiego, syna Adama, ur. 14.09. 1908 w Markach
4) aspiranta Policji Państwowej Jana Stanisława Micińskiego, syna Stanisława, ur. 28.03.1897 w Markach
5) aspiranta Policji Państwowej Wacława Góreckiego, syna Aleksandra, ur. 14.09. 1903 w Markach
6) pułkownika Kazimierza Burczaka, ur. 13.03.1895 we Lwowie, zamordowanego przez NKWD w Charkowie na Ukrainie.
Ponadto, na mareckim cmentarzu, w sąsiedztwie mogiły żołnierzy Bitwy Warszawskiej 1920 roku, na grobie rodziny Milewskich, znajduje się tablica nagrobna informująca o tym, że Cyprian Milewski zginął w 1940 r. w Katyniu.
Wierzymy, że niebawem przyjdzie również czas na odsłonięcie tablicy pamiątkowej ku czci kapelana mareckiego NSZ, ks. Bolesława Stefańskiego ps. „Bolcio”, wobec którego wolna Polska ma dług wdzięczności za stawianie czynnego oporu wobec sowieckiego okupanta. O tablicę pamiątkową od lat upomina się Tomasz Kaczyński z grupy rekonstrukcyjnej Szwadron Żandarmerii z Zieleńca. Musimy zadbać o to, aby spłacanie długu wdzięczności przejęły następne pokolenia, okazując Żołnierzom Niezłomnym szacunek i cześć, kiedy nas już w Markach nie będzie.
tekst i zdjęcia: Tomasz Kaczyński, Bogusława Sieroszewska