Budynek został zbudowany przy ul Fabrycznej 46 w 1929 r. na posesji należącej do Państwa Chrustowskich tuż w sąsiedztwie zabytkowego krzyża cholerycznego tzw. „karawaki”.
Był to dom posadowiony na cementowej ławie fundamentowej. Składał się z parteru i mieszkalnego poddasza. Od strony północnej (ul. Fabryczna) umieszczono główne wejście i tu też usytuowano masywną i dosyć przestronną werandę z balustradami. Od strony południowej (ul. Warszawska) również znajdowało się wejście z niewielkim drewnianym gankiem. Budynek zwieńczony był dwuspadowym dachem krytym najprawdopodobniej kwadratowymi płytkami bitumicznego gontu, nad którym wystawały dwa murowane kominy.
Jak już wspomniano opisywany budynek został zbudowany w 1929 r. na planie prostokąta i swoim architektonicznym stylem nawiązywał do staropolskiego, drewnianego budownictwa dworkowego. Pewne jednak elementy jego wystroju i urządzenia jak chociażby drewniane, przestronne werandy otoczone balustradami, obramowanie okien oraz drewniana, wystająca trochę ponad dach, spiczasta antenka nieco nawiązują do mazowieckiego „świdermajeru” tak charakterystycznego chociażby dla zabudowy drewnianej Białołęki czy Otwocka z końca XIX i początków XX w.
Przy oknach zainstalowano drewniane okiennice. Cała bryła tego obiektu wyglądała i sprawiała wrażenie dobrej stolarskiej roboty, a niektóre elementy drewnianej snycerki, mimo swojej prostoty ładnie się prezentowały.
Ten drewniany dom swoim wyglądem i charakterem architektonicznym wpisywał się ówczesny sposób urządzania domostwa wraz zagospodarowaniem działki, na której urządzono nieduży sad z drzewami owocowymi oraz przydomowy ogródek z kwiatami i warzywami. Taki sposób projektowania domostw jednorodzinnych charakterystyczny był dla Marek i okolic Warszawy jeszcze do lat 70-80 ubiegłego stulecia.
Rozumiemy decyzję o rozbiórce budynku i sprzedaży ziemi i podjętej przez ostatnich jego właścicieli. Jednak pozbyliśmy się kolejnego fragmentu drewnianej architektury tak charakterystycznej dla dwudziestolecia międzywojennego Marek.
Teren po budynku został oczyszczony i przygotowany do kolejnej inwestycji najprawdopodobniej typu deweloperskiego. A jednak trochę żal.
A może za zgodą nowego właściciela tej działki w jej najbliższym sąsiedztwie zamontować tablicę z plexi, na której zamieszczono by zachowane fot. rozebranego budynku wraz krótką jego historią?
Zamieszczone archiwalne fotografie budynku zostały wykonane w połowie lat 80 XX w. i należą do zbiorów Stowarzyszenia Marki -Pustelnik- Struga.
Zdjęcia współczesne wykonał Andrzej Motyczyński i Tomasz Paciorek.
Tekst: Zbigniew Paciorek